ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਹਾਦਰ ਆਈਪੀਐਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਤਪਨ ਕੁਮਾਰ ਡੇਕਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਵੱਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਬਿਊਰੋ (IB) ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦਾ ਵਾਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਉਹ 30 ਜੂਨ 2026 ਤੱਕ ਇਸ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਹੁਦੇ ‘ਤੇ ਰਹਿਣਗੇ। ਇਹ ਲਗਾਤਾਰ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਤਪਨ ਡੇਕਾ ਨੂੰ ਸੇਵਾ ਵਿਸਥਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਾਰਜਸ਼ੈਲੀ, ਰਣਨੀਤਕ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਾਮਲਿਆਂ ‘ਤੇ ਡੂੰਘੀ ਪਕੜ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਲਿਆ ਹੈ।
ਤਪਨ ਕੁਮਾਰ ਡੇਕਾ ਕੌਣ ਹੈ?
ਤਪਨ ਡੇਕਾ ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਕੇਡਰ ਦੇ 1988 ਬੈਚ ਦੇ ਆਈਪੀਐਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਕਰੀਅਰ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਬਿਊਰੋ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 2022 ਵਿੱਚ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਲਈ ਆਈਬੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ 30 ਜੂਨ, 2024 ਨੂੰ ਖਤਮ ਹੋਣਾ ਸੀ ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦਾ ਵਾਧਾ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਹੁਣ ਫਿਰ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਇੱਕ ਸਾਲ ਲਈ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਉਹ 30 ਜੂਨ 2026 ਤੱਕ ਇਸ ਅਹੁਦੇ ‘ਤੇ ਰਹਿਣਗੇ।
ਡੇਕਾ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਖਾਸ ਕਿਉਂ ਹੈ?
ਤਪਨ ਡੇਕਾ ਦਾ ਕਰੀਅਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਅੱਤਵਾਦੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਡੇਕਾ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਅੱਤਵਾਦ, ਟਾਰਗੇਟ ਕਿਲਿੰਗ ਅਤੇ ਕੱਟੜਪੰਥੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਆਈਬੀ ਵਿੱਚ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਵਿੰਗ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਸੰਭਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਥੋਂ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੱਕ ਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਉਹ ਪੁਲਵਾਮਾ ਤੇ ਪਠਾਨਕੋਟ ਵਰਗੇ ਹਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ‘ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ
ਤਪਨ ਡੇਕਾ ਕੋਲ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਹੈ। ਉਹ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸੰਯੁਕਤ ਸੰਚਾਲਨ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਸੀ ਜਦੋਂ ਇੰਡੀਅਨ ਮੁਜਾਹਿਦੀਨ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਤਵਾਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਡੇਕਾ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਅਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇੰਡੀਅਨ ਮੁਜਾਹਿਦੀਨ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੇਅਸਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸਨੇ 2015-16 ਦੇ ਪਠਾਨਕੋਟ ਏਅਰਬੇਸ ਹਮਲੇ ਅਤੇ 2019 ਦੇ ਪੁਲਵਾਮਾ ਆਤਮਘਾਤੀ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕੀਤੀਆਂ।
ਹਾਲੀਆ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਵੀ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਰਹੀਆਂ
ਡੇਕਾ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਬਿਊਰੋ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਚੁਸਤ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਜੂਨ 2024 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਤਰੱਕੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਵਧੀਕ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਆਈਬੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਾਲ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਨਜਿੱਠਿਆ ਹੈ।
