Healthcare (ਨਵਲ ਕਿਸ਼ੋਰ) : ਅੱਜ ਦੀ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਦਰਦ ਇੱਕ ਆਮ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਗਈ ਹੈ, ਪਰ ਹਰ ਸਿਰ ਦਰਦ ਆਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਜੇਕਰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਸਿਰ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਦਰਦ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਮੂਲੀ ਜਾਪਦੇ ਲੱਛਣ ਕਿਸੇ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬ੍ਰੇਨ ਟਿਊਮਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਆਮ ਲੱਛਣਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਘਾਤਕ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਬ੍ਰੇਨ ਟਿਊਮਰ ਕੀ ਹੈ?
ਦਿਮਾਗ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਜੋ ਹਰ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ – ਤੁਰਨਾ, ਬੋਲਣਾ, ਸੋਚਣਾ, ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ, ਆਦਿ। ਜਦੋਂ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਸੈੱਲ ਅਸਧਾਰਨ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਧਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਇੱਕ ਗੰਢ ਯਾਨੀ ਟਿਊਮਰ ਦਾ ਰੂਪ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਟਿਊਮਰ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਆਮ ਕੰਮਕਾਜ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਬ੍ਰੇਨ ਟਿਊਮਰ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
ਡਾ. ਸ਼੍ਰੀਕਾਂਤ ਸ਼ਰਮਾ, ਸੀਨੀਅਰ ਨਿਊਰੋਸਰਜਨ, ਕੈਲਾਸ਼ ਹਸਪਤਾਲ, ਨੋਇਡਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬ੍ਰੇਨ ਟਿਊਮਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ:
ਸੌਖਾ ਟਿਊਮਰ – ਇਹ ਕੈਂਸਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵਧਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਹਟਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਘਾਤਕ ਟਿਊਮਰ – ਇਹ ਕੈਂਸਰ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਦੂਜੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫੈਲ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਬ੍ਰੇਨ ਟਿਊਮਰ ਦੇ ਕਾਰਨ
ਬ੍ਰੇਨ ਟਿਊਮਰ ਦੇ ਕਈ ਸੰਭਾਵਿਤ ਕਾਰਨ ਹਨ:
ਜੈਨੇਟਿਕ ਕਾਰਨ: ਕੁਝ ਜੈਨੇਟਿਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਿਊਰੋਫਾਈਬਰੋਮੇਟੋਸਿਸ ਅਤੇ ਵੌਨ ਹਿਪਲ-ਲਿੰਡੌ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਟਿਊਮਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਐਕਸਪੋਜਰ: ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਐਕਸ-ਰੇ ਜਾਂ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਬੰਧੀ ਕਾਰਨ: ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਕੁਝ ਰਸਾਇਣਾਂ ਜਾਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਵੀ ਟਿਊਮਰ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕਮਜ਼ੋਰ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ: HIV/AIDS ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਸਰੀਰ ਦੀ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਟਿਊਮਰ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਤੋਂ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ: ਮੋਬਾਈਲ, ਲੈਪਟਾਪ ਅਤੇ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਵਰਗੇ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਤਰੰਗਾਂ ਵੀ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਬ੍ਰੇਨ ਟਿਊਮਰ ਦੇ ਲੱਛਣ – ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰੇਨ ਟਿਊਮਰ ਦੇ ਲੱਛਣ ਬਹੁਤ ਆਮ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ:
- ਵਾਰ-ਵਾਰ ਸਿਰ ਦਰਦ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਵੇਰੇ
- ਵਾਰ-ਵਾਰ ਉਲਟੀਆਂ
- ਧੁੰਦਲੀ ਨਜ਼ਰ
- ਸਰੀਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸੁੰਨ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀ
- ਬੋਲਣ ਜਾਂ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ
- ਅਚਾਨਕ ਦੌਰੇ
ਡਾ. ਸ਼੍ਰੀਕਾਂਤ ਸ਼ਰਮਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਲੈਣਾ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਨਿਊਰੋਲੋਜਿਸਟ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ।
ਬ੍ਰੇਨ ਟਿਊਮਰ ਦਾ ਇਲਾਜ – ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨੇ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ
ਅੱਜ, ਬ੍ਰੇਨ ਟਿਊਮਰ ਦਾ ਇਲਾਜ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉੱਨਤ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੈਲਾਸ਼ ਹਸਪਤਾਲ ਵਰਗੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ, ਨਿਊਰੋ-ਨੇਵੀਗੇਸ਼ਨ ਸਰਜਰੀ, ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਕੋਪਿਕ ਐਂਡੋਸਕੋਪਿਕ ਬ੍ਰੇਨ ਸਰਜਰੀ, ਐਡਵਾਂਸਡ ਇਮੇਜਿੰਗ ਅਤੇ ਰੇਡੀਓਥੈਰੇਪੀ ਵਰਗੀਆਂ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਟਿਊਮਰ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਨਾਲ ਹਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਇਲਾਜ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦਰ ਵਧੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੀ ਘੱਟ ਗਏ ਹਨ।
ਬ੍ਰੇਨ ਟਿਊਮਰ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ – ਸਾਵਧਾਨੀ ਹੀ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹੈ
ਹਾਲਾਂਕਿ ਬ੍ਰੇਨ ਟਿਊਮਰ ਤੋਂ 100% ਬਚਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਪਰ ਕੁਝ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਵਰਤ ਕੇ ਇਸਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ:
- ਮੋਬਾਈਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੀਮਤ ਕਰੋ
- ਸਿਰ ਦਰਦ ਨੂੰ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਨਾ ਲਓ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜੇ ਇਹ ਅਕਸਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
- ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ, ਲੋੜੀਂਦੀ ਨੀਂਦ ਅਤੇ ਨਿਯਮਤ ਕਸਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਓ
- ਮਾਨਸਿਕ ਤਣਾਅ ਘਟਾਓ
- ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਨਿਯਮਤ ਸਿਹਤ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਓ
