ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੇ ਮੱਕਾ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਕਾਬਾ ਇਸਲਾਮ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਹਰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨੂੰ ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਕਾਬੇ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਹੱਜ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਾਬੇ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਾਣੋ ਇਸਨੂੰ ਕਿਸਨੇ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਕਾਬੇ ਦੀ ਚਾਬੀ ਕਿਸਦੇ ਕੋਲ ਹੈ।
ਹੁਣ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਾਬਾ ਕਿਸਨੇ ਬਣਾਇਆ। ਇਸਲਾਮੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਾਬਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਜ਼ਰਤ ਆਦਮ ਨੇ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਹਜ਼ਰਤ ਇਬਰਾਹਿਮ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਇਸਮਾਈਲ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ। ਇਸਲਾਮੀ ਇਤਿਹਾਸ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ 5000 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਕਾਬੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਅਲ-ਸ਼ੈਬਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸੰਭਾਲੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਕਬੀਲਾ ਹੈ ਜੋ ਇਸਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਕਾਬੇ ਦੀ ਚਾਬੀ ਸ਼ੇਖ ਅਬਦੁਲ ਵਹਾਬ ਬਿਨ ਜ਼ੈਨ ਅਲ-ਆਬਿਦੀਨ ਅਲ-ਸ਼ੈਬੀ ਕੋਲ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦੌਰ ਵਿੱਚ, ਕਾਬੇ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਛੱਤ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ।
ਕਾਬੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਅਲ-ਸ਼ੈਬਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਲਈ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਕਬੀਲਾ ਹੈ ਜੋ ਇਸਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਕਾਬੇ ਦੀ ਚਾਬੀ ਸ਼ੇਖ ਅਬਦੁਲ ਵਹਾਬ ਬਿਨ ਜ਼ੈਨ ਅਲ-ਆਬਿਦੀਨ ਅਲ-ਸ਼ੈਬੀ ਕੋਲ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦੌਰ ਵਿੱਚ, ਕਾਬੇ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਛੱਤ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ।
ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਪੈਗੰਬਰ ਮੁਹੰਮਦ ਦੇ ਸਮੇਂ ਚਾਬੀਆਂ ਮਿਲੀਆਂ ਸਨ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ, ਚਾਬੀਆਂ ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਕੋਲ ਹਨ। ਕਾਬੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਹੈ, ਇਸਨੂੰ ਬਾਬ-ਏ-ਕਾਬਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਕੰਧ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਲੇ ਪੱਥਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਤਵਾਫ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੈਗੰਬਰ ਮੁਹੰਮਦ ਦੇ ਸਮੇਂ ਇਸ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਚਾਬੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਚਾਬੀਆਂ ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਕੋਲ ਹਨ। ਕਾਬਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਹੈ, ਇਸਨੂੰ ਬਾਬ-ਏ-ਕਾਬਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਕੰਧ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਲੇ ਪੱਥਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਤਵਾਫ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਕਾਬਾ ਨੂੰ ਬੈਤੁੱਲਾ ਯਾਨੀ ਅੱਲ੍ਹਾ ਦਾ ਘਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਘਣ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਹਜ਼ਰਤ ਇਬਰਾਹਿਮ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਕਾਬਾ ਬਣਾਇਆ, ਉਸ ਜਗ੍ਹਾ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸਨੂੰ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੱਕਾ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦਾ ਦਾਖਲਾ ਵਰਜਿਤ ਹੈ।
1942 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਬਾ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਕਿਸਨੇ ਬਣਾਇਆ ਸੀ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। 1942 ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਇਬਰਾਹਿਮ ਬਦਰ ਨੇ ਬਣਾਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਰ 1979 ਵਿੱਚ, ਇਬਰਾਹਿਮ ਬਦਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਅਹਿਮਦ ਬਿਨ ਇਬਰਾਹਿਮ ਬਦਰ ਨੇ ਕਾਬਾ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਬਣਾਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਸੌ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਸੋਨਾ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
