Lifestyle (ਨਵਲ ਕਿਸ਼ੋਰ) : ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਨਾਲ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ ਉੱਠਦੇ ਹੀ ਖੰਘ, ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਖਰਾਸ਼ ਅਤੇ ਬਲਗ਼ਮ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਵਧਦੇ ਠੰਡੇ ਮੌਸਮ, ਖੁਸ਼ਕ ਹਵਾ ਅਤੇ ਐਲਰਜੀ ਕਾਰਨ ਆਮ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਖੰਘ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਇਹ ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਹਲਕੀ ਖੰਘ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਕੁਝ ਸਧਾਰਨ ਘਰੇਲੂ ਉਪਚਾਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਮੂਲਚੰਦ ਮੈਡੀਸਿਟੀ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਪਲਮੋਨੋਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਡਾ. ਭਗਵਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਐਲਰਜੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਖੰਘ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਉੱਠਦੇ ਹੀ ਇੱਕ ਗਲਾਸ ਕੋਸਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਲੋਕ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਪਾਣੀ ਪੀਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਡੀਹਾਈਡਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸੁੱਕੇ ਗਲੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਗਲੇ ਦੀ ਖੁਸ਼ਕੀ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਹ ਦੀ ਨਾਲੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਮਲਬੇ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਡਾ. ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਦਰਕ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਦ ਵੀ ਖੰਘ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਉਪਾਅ ਹਨ। ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਬਾਲਗ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਚਮਚ ਪੀਸਿਆ ਹੋਇਆ ਅਦਰਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਚਮਚ ਸ਼ਹਿਦ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਵੇਰ ਦੀ ਸੁੱਕੀ ਖੰਘ ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਰਾਹਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗਲੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਡਾ. ਆਰ.ਪੀ. ਪਰਾਸ਼ਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਫ਼ ਨਾਲ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਵੀ ਖੰਘ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਪਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਫ਼ ਸਾਹ ਲੈਣ ਨਾਲ ਸਾਹ ਨਾਲੀਆਂ ਸਾਫ਼ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੋਏ ਬਲਗਮ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਖੰਘ ਅਤੇ ਜ਼ੁਕਾਮ ਦੀ ਬੇਅਰਾਮੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਖੁਰਾਕ ਦਾ ਖੰਘ ਨਾਲ ਵੀ ਸਿੱਧਾ ਸਬੰਧ ਹੈ। ਡਾ. ਪਰਾਸ਼ਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੇਰ ਰਾਤ ਭਾਰੀ ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਨਾਲ ਐਸਿਡਿਟੀ ਵਧਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਐਸਿਡ ਰਿਫਲਕਸ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਾਤ ਨੂੰ ਖੰਘ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਹਲਕਾ ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੌਣ ਤੋਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਦੋ ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਦੋਵੇਂ ਡਾਕਟਰ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਘਰੇਲੂ ਉਪਚਾਰ ਰਾਹਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਠੀਕ ਹੈ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਖੰਘ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰੋ। ਨਾਲ ਹੀ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਕੋਈ ਵੀ ਸ਼ਰਬਤ ਜਾਂ ਦਵਾਈ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਚੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਗਲਤ ਦਵਾਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
