ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਤੇਲ ਦੀ ਵੱਧਦੀ ਮੰਗ ਅਤੇ ਘੱਟ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਰੂਸ ਨੇ ਆਯਾਤ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਪੈਰ ਜਮਾਇਆ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਰੂਸ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਵਿੱਚ, ਸਗੋਂ ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਤੇਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਪਣੇ ਵਪਾਰ ਦਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। 2024 ਵਿੱਚ, ਰੂਸ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਤੇਲ ਸਪਲਾਇਰ ਵਜੋਂ ਉਭਰਿਆ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਯੂਕਰੇਨ ਕੋਲ ਸੀ।
ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ ਨੇ ਵਪਾਰਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇਖੀ ਹੈ। ਯੂਕਰੇਨ ਹੁਣ ਆਪਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਤੇਲ ਯੂਰਪ ਨੂੰ ਭੇਜਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੜਕ ਅਤੇ ਰੇਲ ਸਪਲਾਈ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਵਧਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲਾਗਤਾਂ ਵਧਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, ਰੂਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬਿਹਤਰ ਬੰਦਰਗਾਹ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਕੀਮਤ ਦੇ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਤੇ ਆਪਣੀ ਪਕੜ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਫ ਸਨਫਲਾਵਰ ਆਇਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੰਦੀਪ ਬਾਜੋਰੀਆ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਰੂਸ ਤੋਂ 2.09 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਤੇਲ ਆਯਾਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 2021 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਲਗਭਗ 12 ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਧੇ ਨੇ ਰੂਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਰਸੋਈਆਂ ਲਈ ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਤੇਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਰੋਤ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਤੇਲ ਦੀ ਖਪਤ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਮ ਤੇਲ ਅਤੇ ਸੋਇਆਬੀਨ ਤੇਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਉਤਪਾਦਨ ਕੁੱਲ ਮੰਗ ਦੇ 5% ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਰਾਮਦਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਰੂਸ ਨੇ ਇਸ ਮੌਕੇ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਭਾਰਤੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਫ਼ਦਾਂ ਨੇ ਵਪਾਰਕ ਸਹਿਯੋਗ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ, SEA (ਸੋਲਵੈਂਟ ਐਕਸਟਰੈਕਟਰਜ਼ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ) ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਨੇ ਸਪਲਾਈ ਲੜੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਲ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਲਈ ਰੂਸ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ।
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਾਤਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਰੂਸ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਮੋਹਰੀ ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਤੇਲ ਸਪਲਾਇਰ ਬਣਿਆ ਰਹੇਗਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਵਿਕਲਪ ਸਾਬਤ ਹੋਵੇਗਾ।
